दमोदराष्टकम् (Damodarāṣṭakam) एक अत्यंत पवित्र और लोकप्रिय संस्कृत भजन है, जो भगवान श्रीकृष्ण के “दमोदर” स्वरूप की स्तुति करता है। यह स्तुति विशेष रूप से कार्तिक मास (अक्टूबर-नवंबर) के दौरान दीपदान और प्रभात पूजन में गाई जाती है। इसका उल्लेख पद्म पुराण में आता है और इसे श्री सत्यव्रत मुनि द्वारा रचित माना जाता है।
“दमोदराष्टकम्” का अर्थ और महत्त्व:
- “दमोदर” नाम का अर्थ है:
- दाम = रस्सी, उदर = पेट।
- जब यशोदा माता ने नन्हें कृष्ण को मक्खन चुराने पर ऊखल से बांध दिया था, तब वह रस्सी उनके पेट पर बंधी थी – इसी कारण उनका नाम पड़ा “दमोदर”।
- यह अष्टक (आठ श्लोकों वाला स्तोत्र) भगवान के उस बालस्वरूप की भक्ति और करुणा का गान करता है।
दमोदराष्टक का लाभ:
- कार्तिक मास में इसका पाठ करने से विशेष पुण्य प्राप्त होता है।
- भगवत प्रेम और भक्ति भावना प्रगाढ़ होती है।
- गृह में सद्भाव, शांति, और आध्यात्मिक ऊर्जा का संचार होता है।
Damodarastakam Lyrics:
- English
- Sanskrit
Namamiswaram Sach-Chid-Anand-Roopam
Lasat-Kundalam Gokule Bharajamanam
Krishna Krishna Krishna Krishna
Yashoda-Bhiyolukhalad Dhavamaanan
Paraamrshtam-Atyantato Druty Gopya
Rudantan Muhur Netr-Yugman Mrjantam
Karaambhoj-Yugmen Saatank-Netram
Muhuh Shvaas-Kamp-Trirekhaank-Kanth
Sthit-Graivan Daamodaran Bhakti-Baddham
Krishna Krishna Krishna Krishna
Krishna Krishna Krishna Krishna
Iteedrk Sv-Leelaabhir Aanand-Kunde
Sv-Ghoshan Nimajjantam Aakhyaapayantam
Tadeeyeshit-Gyeshu Bhaktyer Jitatwan
Punah Prematas Tan Shataavrtti Vande
Varan Dev Mokshan Na Mokshaavadhin Va
Na Chanyan Vrne ‘Han Vareshaad Apeeh
Krishna Krishna Krishna Krishna
Krishna Krishna Krishna Krishna
Idan Te Vapur Naath Gopaal-Baalan
Sada Me Manasy-Aaviraastaan Kim Anyaih
Idan Te Mukambhojam Atyant-Neelair
Vrtan Kuntalaih Snigdh-Raktaish Ch Gopya
Muhush Chumbitan Bimb-Raktaadharan Me
Mansavya-Aavaramastam Alan Lakshya-Labhye:
Krishna Krishna Krishna Krishna
Krishna Krishna Krishna Krishna
Namo Dev Daamodaraanant Vishno
Prabho Duhkh-Jaalaabdhi-Magnam
Krpa-Drshti-Vrshtyaati-Deenan Bataanu
Grhaanesh Maam Agyam Edhy Akshi-Drshyah
Kuveraatmajau Baddh-Moortyaiv Yadvat
Tvaya Mochitau Bhakti-Bhaajau Krtau Ch
Krishna Krishna Krishna Krishna
Krishna Krishna Krishna Krishna
Tatha Prem-Bhaktin Svakaan Me Prayachchh
Na Mokshe Graho Me ‘Sti Daamodareh
Namas Te ‘Stu Daamne Sphurad-Deepti-Dhaamne
Tvadeeyodaraayaath Vishvasy Dhaamne
Namo Raadhikaayai Tvadeey-Priyaayai
Namo ‘Nant-Leelaay Devaay Tubhyam
Krishna Krishna Krishna Krishna
Krishna Krishna Krishna Krishna
Krishna Krishna Krishna Krishna
Krishna Krishna Krishna Krishna
Vasudeva Sutaṁ Devaṁ Kaṁsa Cāṇūramardanam
Devakī Paramānandaṁ Kṛṣṇaṁ Vande Jagadgurum
Rukmiṇī Kelisaṁyuktaṁ Pītāmbara Suśobhitam
Avāpta Tulasīgandhaṁ Kṛṣṇaṁ Vande Jagadgurum
नमामीश्वरं सच्चिदानंदरूपं
लसत्कुण्डलं गोकुले भ्राजमानं
कृष्णा कृष्णा कृष्णा कृष्णा
यशोदाभियोलूखलाद्धावमानं
परामृष्टमत्यंततो द्रुत्य गोप्या
रुदन्तं मुहुर्नेत्रयुग्मं मृजन्तम्
कराम्भोज-युग्मेन सातङ्क-नेत्रम्
मुहुः श्वास-कम्प-त्रिरेखाङ्क-कण्ठ
स्थित-ग्रैवं दामोदरं भक्ति-बद्धम्
कृष्णा कृष्णा कृष्णा कृष्णा
कृष्णा कृष्णा कृष्णा कृष्णा
इतीदृक् स्वलीलाभिरानंद कुण्डे
स्व-घोषं निमज्जन्तम् आख्यापयन्तम्
तदीयेशितज्ञेषु भक्तिर्जितत्वम
पुनः प्रेमतस्तं शतावृत्ति वन्दे
वरं देव मोक्षं न मोक्षावधिं वा
न चान्यं वृणेऽहं वरेशादपीह
कृष्णा कृष्णा कृष्णा कृष्णा
कृष्णा कृष्णा कृष्णा कृष्णा
इदं ते वपुर्नाथ गोपाल बालं
सदा मे मनस्याविरास्तां किमन्यैः
इदं ते मुखाम्भोजम् अत्यन्त-नीलैः
वृतं कुन्तलैः स्निग्ध-रक्तैश्च गोप्या
मुहुश्चुम्बितं बिम्बरक्ताधरं मे
मनस्याविरास्तामलं लक्षलाभैः
कृष्णा कृष्णा कृष्णा कृष्णा
कृष्णा कृष्णा कृष्णा कृष्णा
नमो देव दामोदरानन्त विष्णो
प्रभो दुःख-जालाब्धि-मग्नम्
कृपा-दृष्टि-वृष्ट्याति-दीनं बतानु
गृहाणेष मामज्ञमेध्यक्षिदृश्यः
कुबेरात्मजौ बद्ध-मूर्त्यैव यद्वत्
त्वया मोचितौ भक्ति-भाजौ कृतौ च
कृष्णा कृष्णा कृष्णा कृष्णा
कृष्णा कृष्णा कृष्णा कृष्णा
तथा प्रेम-भक्तिं स्वकां मे प्रयच्छ
न मोक्षे ग्रहो मेऽस्ति दामोदरेह
नमस्तेऽस्तु दाम्ने स्फुरद्-दीप्ति-धाम्ने
त्वदीयोदरायाथ विश्वस्य धाम्ने
नमो राधिकायै त्वदीय-प्रियायै
नमोऽनन्त-लीलाय देवाय तुभ्यम्
कृष्णा कृष्णा कृष्णा कृष्णा
कृष्णा कृष्णा कृष्णा कृष्णा
कृष्णा कृष्णा कृष्णा कृष्णा
कृष्णा कृष्णा कृष्णा कृष्णा
वसुदॆव सुतं दॆवं कंस चाणूर मर्दनम्
दॆवकी परमानन्दं कृष्णं वन्दॆ जगद्गुरुम्
रुक्मिणी कॆलि संयुक्तं पीताम्बर सुशॊभितम्
अवाप्त तुलसी गन्धं कृष्णं वन्दॆ जगद्गुरुम्
Credits:
- Singer: Sadhana Sargam, Swarfira Gopal
- Music & Composition: Gopal Chaturvedi
- Programming: Pinkesh Shah
- Pakhawaj/Percussion: Shreedhara Chari
- Guitar: Chintu Singh
- Flute: Kiran Vinkar
- Sarangi: Sandip Mishra
- Chorus: Saphle, Anuradha & Team
- Mix & Master: Deep Goswami
- Music Label: Music Nova