“श्री राम सहस्रनामम्” (श्रीराम सहस्रनाम) का अर्थ है — भगवान श्रीराम के 1000 पवित्र नामों की सूची। यह एक अत्यंत श्रद्धा और भक्ति से भरी हुई स्तुति है, जिसमें भगवान राम के विविध गुणों, रूपों, कार्यों, लीलाओं, और स्वरूपों का गान किया गया है।
महत्व और उद्देश्य:
- भक्ति का उच्चतम रूप: नाम-स्मरण को सबसे सरल और प्रभावी साधना माना गया है, विशेषतः कलियुग में।
- मन की शुद्धि और आध्यात्मिक उन्नति: सहस्रनाम का पाठ करने से चित्त शुद्ध होता है और ईश्वर से जुड़ाव बढ़ता है।
- पूजा, जप और यज्ञ में प्रयोग: श्रीराम सहस्रनाम का पाठ नित्य पूजा, राम नवमी, कीर्तन, और विशेष अनुष्ठानों में किया जाता है।
- तुलसीदास, वाल्मीकि, और अन्य भक्तों की वाणी में राम का महात्म्य सहस्रनामों में झलकता है।
स्रोत और ग्रंथ:
- कुछ राम सहस्रनाम अनौपचारिक रूप से संकलित हैं और भिन्न-भिन्न आश्रमों व संतों द्वारा प्रचारित हैं।
- विष्णु सहस्रनाम के समान, यह उतना लोकप्रिय शास्त्रीय ग्रंथों में नहीं है, लेकिन भक्तिकाव्य और पौराणिक साहित्य में इसका उल्लेख आता है।
- कुछ आधुनिक संतों या रामभक्त परंपराओं में यह अलग-अलग रूप में मिलता है।
पाठ करने की विधि:
- शांत मन से बैठकर, राम नाम का ध्यान करते हुए सहस्रनाम पढ़ें।
- हर नाम को श्रद्धा से उच्चारित करें, और चाहें तो माला के साथ जप करें।
- सामूहिक रूप से भी पढ़ा जा सकता है (कीर्तन रूप में)।
Sri Ram Sahasranamam Lyrics:
- English
- Sanskrit
Om
Shri Raghavam Dasharathaatmajamaprameyam
Sitapatim Raghukulaanvayaratnadeepam
Aajanubahumaravindadalayataksham
Ramam Nishacharavinashakaram Namami
Vaidehisahitam Suradrumatale Haime Mahamandape
Madhye Pushpakamasane Manimaye Veerasane Susthitam
Agre Vachayati Prabhanjanasute Tattvam Munibhyah Param
Vyakhyantam Bharatadibhih Parivritam Ramam Bhaje Shyamalam
Parvatyuvaach
Shrotumichchhamyaham Dev Tadevam Sarvakaamadam
Namnam Sahastram Ramasya Broohi Yadyasti Me Daya
Shri Mahadev Uvaach
Atha Vakshyami Te Devi Ramanamasahastrakam
Shrinu Chaikamanah Stotram Guhyaduhyataram Mahat
Asya Shri Ram Sahastranaama Stotr Mahamantrasya
Bhagavan Ishwar Rishih
Anushtupchhandah
Shri Ramah Paramatma Devata
Shrimanmahavishnuriti Beejam
Gunabhrinnirguno Mahaniti Shaktih
Sansaratarako Ram Iti Mantrah
Sachchidanandavigraha Iti Keelakam
Akshayah Purushah Sakshiti Kavacham
Ajeyah Sarvabhootanaam Ityastram
Rajeevalochanah Shreemaniti Dhyanam
Shri Rampreetyarthe Divyasahastranamajape
Viniyogah
Karanyasah
Shri Ramchandrayetyangushthabhyam Namah
Sitapataye Iti Tarjanibhyam Namah
Raghunathayeti Madhyamabhyam Namah
Bharatagrajayetyanamikabhyam Namah
Dasharathatmajayeti Kanishthikabhyam Namah
Hanumatprabhave Iti Karatalakaraprishthabhyam Namah
Evam Hridayadinyasah
Dhyanam
Vigyanahetum Vimalayataksham Pragnyanaroopam Swasukhaikahetum
Shriramachandram Harimadidevam Paratparam Ramamaham Bhajami
Tattvaswaroopam Purusham Puranam Swatejasa Pooritavishwamekam
Rajadhirajam Ravimandalastham Vishweshwaram Ramamaham Bhajami
Stotram
Rajeevalochanah Shrimaan Shriramo Raghupungavah
Ramabhadrah Sadacharo Rajendro Janakipatih
Agraganyo Varenyashcha Varadah Parameshvarah
Janardano Jitamitrah Pararthaikaprayojanah
Vishwamitrapriyo Daantah Shatrujichchhatrutapanah
Sarvagnyah Sarvadevadih Sharanyo Valimardanah
Gnyanabhavyo Parichchhedyo Vagmi Satyavratah Shuchih
Gnyanagamyo Dridhapragnyah Kharadhvansi Pratapavaan
Dyutimanatmavaan Veero Jitakrodhorimardanah
Vishwaroopo Vishalakshah Prabhuh Parivridho Dridhah
Ishah Khadgadharah Shrimaan Kausaleyonasuyakah
Vipulanso Mahoraskah Parameshthi Parayanah
Satyavratah Satyasandho Guruh Paramadharmikah
Lokagnyo Lokavandyashcha Lokatma Lokakritparah
Anadirbhagavan Sevyo Jitamayo Raghudvahah
Ramo Dayakaro Dakshah Sarvagnyah Sarvapavanah
Brahmanyo Neetimaan Gopta Sarvadevamayo Harih
Sundarah Peetavasashcha Sutrakarah Puratanah
Saumyo Maharshih Kodandi Sarvagnyah Sarvakovidah
Kavih Sugreevavaradah Sarvapunyadhikapradah
Bhavyo Jitarishadvargo Mahodaroghanashanah
Sukeertiradipurushah Kantah Punyakritagamah
Akalmashashchaturbahuh Sarvavaaso Durasadah
Smitabhashi Nivrittaatma Smritimaan Veeryavaan Prabhuh
Dheero Daanto Ghanashyamah Sarvayudhavisharadah
Adhyatmayoganilayah Sumana Lakshmanagrajah
Sarvatirthamayah Shoorah Sarvayagnyaphalapradah
Yagnyaswaroopi Yagnyesho Jaramaranavarjitah
Varnashramakaro Varni Shatrujit Purushottamah
Vibhishanapratishthata Paramatma Paratparah
Pramanabhooto Durgnyeyah Purnah Parapuranjayah
Anantadrishtiraanando Dhanurvedo Dhanurdharah
Gunakaro Gunashreshthah Sachchidanandavigrahah
Abhivandyo Mahakayo Vishvakarma Visharadah
Vineetaatma Veetaragastapasveesho Janeshvarah
Kalyanaprakritih Kalpah Sarveshah Sarvakamadah
Akshayah Purushah Sakshi Keshavah Purushottamah
Lokadhyaksho Mahamayo Vibhishanavarapradah
Anandavigraho Jyotirhanumatprabhuravyayah
Bhrajishnuh Sahano Bhokta Satyavadi Bahushrutah
Sukhadah Karanam Karta Bhavabandhavimochanah
Devachoodamanirneta Brahmanyo Brahmavardhanah
Sansarottarako Ramah Sarvadukhavimokshakrit
Vidvattamo Vishvakarta Vishvaharta Cha Vishvakrit
Nityo Niyatakalyanah Sitashokavinashakrit
Kakutsthah Pundarikaksho Vishvamitrabhayapahah
Mareechamathano Ramo Viradhavadhapanditah
Duhswapnanashano Ramyah Kiriti Tridashadhipah
Mahadhanurmahakayo Bheemo Bheemaparakramah
Tattvasvaroopi Tattvagnyastattvavadi Suvikramah
Bhootatma Bhootakritswami Kaalagnyani Mahapatuh
Anirvinno Gunagrahi Nishkalankah Kalankaha
Swabhaavabhadrah Shatrughnah Keshavah Sthanuriswarah
Bhootadih Shambhuraadityah Sthavishthah Shashvato Dhruvah
Kavachi Kundali Chakri Khadgi Bhaktajanapriyah
Amrityurjanmarahitah Sarvajitsarvagocharah
Anuttamoprameyatma Sarvadirgunasagarah
Samah Samatma Samago Jatamukutamanditah
Ajeyah Sarvabhootatma Vishvakseno Mahatapaah
Lokadhyaksho Mahabahuramrito Vedavittamah
Sahishnuh Sadgatih Shasta Vishvayonirmahadyutih
Atindra Urjitah Pranshurupendro Vamano Bali
Dhanurvedo Vidhata Cha Brahma Vishnushcha Shankarah
Hanso Marichirgovindo Ratnagarbho Mahamatih
Vyaso Vaachaspatih Sarvadarpitasuramardanah
Janakivallabhah Pujyah Prakatah Preetivardhanah
Sambhavotindriyo Vedyonirdesho Jambavatprabhuh
Madano Mathano Vyapi Vishvaroopo Niranjanah
Narayanogranih Sadhurjatayupreetivardhanah
Naikaroopo Jagannaathah Surakaryahitah Svabhooh
Jitakrodho Jitaraatih Plavagadhiparajyadah
Vasudah Subhujo Naikamayo Bhavyapramodanah
Chandanshuh Siddhidah Kalpah Sharanagatavatsalah
Agado Rogaharta Cha Mantragnyo Mantrabhavanah
Saumitrivatsalo Dhuryo Vyaktavyaktaswaroopadhrik
Vasishtho Gramaneeh Shrimaananukoolah Priyamvadah
Atulah Sattviko Dheerah Sharasanavisharadah
Jyeshthah Sarvagunopetah Shaktimanstatakantakah
Vaikunthah Praninam Pranah Kamathah Kamalapatih
Govardhanadharo Matsyaroopah Karunyasagarah
Kumbhakarnaprabheta Cha Gopigopalasamvritah
Mayavi Vyapako Vyapi Rainukeyabalapahah
Pinakamathano Vandyah Samartho Garudadhvajah
Lokatrayashrayo Lokacharito Bharatagrajah
Shridharah Sadgatirlokasakshi Narayano Budhah
Manovegi Manoroopi Purnah Purushapungavah
Yadushreshtho Yadupatirbhootavasah Suvikramah
Tejodharo Dharadhaarashchaturmurtirmahanidhih
Chanuramardano Divyah Shanto Bharatavanditah
Shabdatigo Gabhiraatma Komalangah Prajagarah
Lokagarbhah Sheshashayi Kshirabdhinilayomalah
Aatmayoniradinatma Sahastrakshah Sahastrapat
Amritanshurmahagarbho Nivrittavishayasprihah
Trikalagnyo Munih Sakshi Vihayasagatih Kriti
Parjanyah Kumudo Bhootavasah Kamalalochanah
Shrivatsavakshah Shrivaso Veeraha Lakshmanagrajah
Lokabhiramo Lokarimardanah Sevakapriyah
Sanatanatamo Meghashyamalo Rakshasantakrit
Divyayudhadharah Shrimaanaprameyo Jitendriyah
Bhoodevavandyo Janakapriyakritprapitamahah
Uttamah Sattvikah Satyah Satyasandhastrivikramah
Suvratah Sulabhah Sukshmah Sughoshah Sukhadah Sudheeh
Damodarochyutah Sharangi Vamano Madhuradhipah
Devakinandanah Shaurih Shoorah Kaitabhamardanah
Saptataalaprabheta Cha Mitravanshapravardhanah
Kaalaswaroopi Kaalatmaakaalah Kalyanadah Kavih
Samvatsara Rituh Paksho Hyayanam Divaso Yugah
Stavyo Vivikto Nirlepah Sarvavyapi Nirakulah
Anadinidhanah Sarvalokapoojyo Niramayah
Raso Rasagnyah Saragnyo Lokasaro Rasatmakah
Sarvadukhatigo Vidyarashih Paramagocharah
Shesho Vishesho Vigatakalmasho Raghunayakah
Varnashreshtho Varnavahyo Varnyo Varnyagunojjvalah
Karmasakshyamarashreshtho Devadevah Sukhapradah
Devadhidevo Devarshirdevasuranamaskritah
Sarvadevamayashchakri Sharangapani Raghuttamah
Mano Buddhirahankarah Prakritih Purushovyayah
Ahalyapavanah Swami Pitrubhakto Varapradah
Nyayo Nyayi Nayi Shreemannayo Nagadharo Dhruvah
Lakshmivishvambharabharta Devendro Balimardanah
Vanarimardano Yajvanuttamo Munisevitah
Devagranih Shivadhyanatatparah Paramah Parah
Saamageyah Priyokroorah Punyakirtih Sulochanah
Punyah Punyadhikah Purvah Purnah Purayita Ravih
Jatilah Kalmashadhvantaprabhanjanavibhavasuh
Avyaktalakshano Vyakto Dashasyadvipakesari
Kalanidhih Kalanatho Kamalanandavardhanah
Jayi Jitarih Sarvadih Shamano Bhavabhanjanah
Alankarishnurachalo Rochishnurvikramottamah
Aashuh Shabdapatih Shabda Gocharo Ranjano Raghuh
Nihshabdah Pranavo Maali Sthoolah Sukshmo Vilakshanah
Aatmayonirayonishcha Saptajihvah Sahastrapaat
Sanatanatamah Stragvi Peshalo Javinam Varah
Shaktimanjshankhabhrinnathah Gadapadmarathangabhrit
Niriho Nirvikalpashcha Chidrupo Veetasadhvasah
Shatananah Sahastrakshah Shatamoortirdhanaprabhah
Hritpundarikashayanah Kathino Drava Eva Cha
Ugro Grahapatih Shreeman Samarthonarthanashanah
Adharmashatru Rakshoghnah Puruhootah Purushtutah
Brahmagarbho Brihadgarbho Dharmadhenurdhanagamah
Hiranyagarbho Jyotishmaan Sulalaatah Suvikramah
Shivapoojaratah Shreeman Bhavanipriyakridvashi
Naro Narayanah Shyamah Kapardi Neelalohitah
Rudrah Pashupatih Sthanurvishvamitro Dvijeshvarah
Matamaho Matarishva Virincho Vishtarashravaah
Akshobhyah Sarvabhootanam Chandah Satyaparakramah
Valakhilyo Mahakalpah Kalpavrikshah Kaladharah
Nidaghastapanomoghah Shlakshnah Parabalaapahrit
Kabandhamathano Divyah Kambugreevashivapriyah
Shankhonilah Sunishpannah Sulabhah Shishiraatmakah
Asamsrishtotithih Shoorah Pramathi Paapanashakrit
Vasushravah Kavyavahah Pratapto Vishvabhojanah
Ramo Neelotpalashyamo Gyanaskandho Mahadyutih
Pavitrapadah Paaparirmanipooro Nabhogatih
Uttarano Dushkritiha Durdharsho Duhsahobhayah
Amriteshomritavapurdharmi Dharmah Kripakarah
Bhargo Vivasvanadityo Yogacharyo Divaspatih
Udarakeertirudyogi Vangmayah Sadasanmayah
Nakshatramali Nakeshah Svadhishthanah Shadashrayah
Chaturvargaphalo Varni Shaktitrayaphalam Nidhih
Nidhanagarbho Nirvyajo Girisho Vyalamardanah
Shreevallabhah Shivarambhah Shantirbhadrah Samanjasah
Bhooshayo Bhootikridbhutirbhushano Bhootavahanah
Akayo Bhaktakayasthah Kaalagyani Mahavatuh
Pararthavrittirachalo Viviktah Shrutisagarah
Svabhavabhadro Madhyasthah Sansarabhayanashanah
Vedyo Vaidyo Viyadgopta Sarvamaramuneeshvarah
Surendrah Karanam Karma Karmakritkarmyadhokshajah
Dhyeyo Dhuryo Dharadhishah Sankalpah Sharvareepatih
Paramarthagururvriddhah Shuchirashritavatsalah
Vishnurjishnurvibhurvandyo Yagnyesho Yagnyapalakah
Prabhavishnurgrasishnushcha Lokatma Lokabhavanah
Keshavah Keshiha Kavyah Kavih Karanakaranam
Kaalakarta Kaalashesho Vasudevah Purushtutah
Aadikarta Varahashcha Madhavo Madhusudanah
Narayano Naro Hanso Vishvakseno Janardanah
Vishvakarta Mahayagnyo Jyotishmaan Purushottamah
Vaikunthah Pundarikakshah Krishnah Suryah Surarchitah
Narasinho Mahabheemo Vakradanshtro Nakhayudhah
Aadidevo Jagatkarta Yogisho Garudadhvajah
Govindo Gopatirgopta Bhoopatirbhuvaneshvarah
Padmanabho Hrishikesho Dhata Damodarah Prabhuh
Trivikramastrilokesho Brahmeshah Preetivardhanah
Vamano Dushtadamano Govindo Gopavallabhah
Bhaktapriyochyutah Satyah Satyakirtirdhritih Smritih
Karunyam Karuno Vyasah Paapaha Shantivardhanah
Sanyasi Shastratattvagnyo Mandaradriniketanah
Badarinilayah Shantastapasvi Vaidyutaprabhah
Bhootavaso Guhavasah Shreenivasah Shriyah Patih
Tapovaso Mudavasah Satyavasah Sanatanah
Purushah Pushkarah Punyah Pushkaraksho Maheshwarah
Purnamurtih Puranagnyah Punyadah Preetivardhanah
Shankhi Chakri Gadi Sharngi Langali Musali Hali
Kiriti Kundali Hari Mekhali Kavachi Dhvaji
Yoddha Jeta Mahaviryah Shatrujichchhatrutapanah
Shasta Shastrakarah Shastram Shankarah Shankarastutah
Sarathih Sattvikah Swami Samavedapriyah Samah
Pavanah Samhatah Shaktih Sampurnangah Samriddhimaan
Swargadah Kamadah Shreedah Kirtidokirtinashanah
Mokshadah Pundarikakshah Ksheerabdhikritaketanah
Sarvatma Sarvalokeshah Prerakah Paapanaashanah
Sarvavyapi Jagannathah Sarvalokamaheshvarah
Sargasthityantakriddevah Sarvalokasukhavahah
Akshayyah Shashvatonantah Kshayavriddhivivarjitah
Nirlepo Nirgunah Sukshmo Nirvikaro Niranjanah
Sarvopadhivinirmuktah Sattamatravyavasthitah
Adhikari Vibhurnityah Paramatma Sanatanah
Achalo Nirmalo Vyapi Nityatripto Nirashrayah
Shyamo Yuva Lohitaksho Deeptasyo Mitabhashanah
Aajanubahuh Sumukhah Simhaskandho Mahabhujah
Satyavaan Gunasampannah Svayantejah Sudiptimaan
Kaalatma Bhagawan Kaalah Kaalachakrapravartakah
Narayanah Paranjyotih Paramatma Sanatanah
Vishvasrid Vishvagopta Cha Vishvabhokta Cha Shashvatah
Vishveshvaro Vishvamurtirvishvaatmaa Vishvabhavanah
Sarvabhootasuhrichchhantah Sarvabhootanukampanah
Sarveshvareshvarah Sarvah Shreemanashritavatsalah
Sarvagah Sarvabhooteshah Sarvabhootashayasthitah
Abhyantarasthastamasashchhetta Narayanah Parah
Anadinidhanah Srashta Prajapatipatirharih
Narasimho Hrishikeshah Sarvatma Sarvadrigvashi
Jagatastasthushashchaiva Prabhurneta Sanatanah
Karta Dhata Vidhata Cha Sarvesham Prabhurishwarah
Sahastramurtirvishvatma Vishnurvishvadrigavyayah
Puranapurushah Srashta Sahastrakshah Sahastrapaat
Tattvam Narayano Vishnurvasudevah Sanatanah
Paramatma Param Brahma Sachchidanandavigrahah
Achyutah Purushah Krishnah Shashvatah Shiva Ishwarah
Nityah Sarvagatah Sthanurugrah Sakshi Prajapatih
Hiranyagarbhah Savita Lokakrillokabhridvibhuh
Ramah Shrimaan Mahavishnurjishnurdevahitavahah
Tattvatma Tarakam Brahma Shashvatah Sarvasiddhidah
Akaaravachyo Bhagawan Shreerbhu Leelapatih Pumaan
Sarvalokeshvarah Shreemaan Sarvagnyah Sarvatomukhah
Swami Sushilah Sulabhah Sarvagnyah Sarvashaktimaan
Nityah Sampurnakamashcha Naisargikasuhritsukhi
Kripapiyushajaladhih Sharanyah Sarvadehinaam
Shreemaannarayanah Swami Jagatam Patirishvarah
Shreeshah Sharanyo Bhootanaam Sanshritabhishtadayakah
Anantah Shreepati Ramo Gunabhrinnirguno Mahan
Iti Shri Ramasahastranaam Stotram Sampurnam
ॐ
श्री राघवं दशरथात्मजमप्रमेयम्
सीतापतिं रघुकुलान्वयरत्नदीपम्
आजनुबाहुमरविन्ददलायतक्षम्
रामं निशाचरविनाशकरं नमामि
वैदेहिसहितं सुरद्रुमताले हैमे महामण्डपे
मध्ये पुष्पकमसने मणिमये वीरसाने सुस्थितम्
आगरे वाचायती प्रभञ्जनसुते तत्वं मुनिभ्यः परम
व्याख्यान्तं भरतदिभिः परिवृतं रामं भजे श्यामलम्
पार्वतीवच्
श्रोटुमिच्छम्याहं देव तादेवं सर्वकामदम्
नमनं सहस्त्रं रामस्य ब्रूहि यादस्ती मे दया
श्री महादेव उवाच
अथ वाक्ष्यामी ते देवी रामनामसहस्रकम्
श्रीनु चैकमनः स्तोत्रं गुह्यादुह्यातरं महत
अस्य श्री राम सहस्त्रनाम स्तोत्र महामन्त्रस्य
भगवान ईश्वर ऋषिः
अनुष्टुपच्छन्दः
श्री रामः परमात्मा देवता
श्रीमनमहाविष्णुरिति बीजम्
गुणभृन्निर्गुनो महानिति शक्तिः
संसारतरको राम इति मन्त्रः
सच्चिदानन्दविग्रह इति कीलकम्
अक्षयः पुरुषः साक्षिति कवचम्
अजेयः सर्वभूतानाम् इत्यस्त्रम्
राजीवलोचनः श्रीमणिति ध्यानम्
श्री रामप्रीत्यर्थे दिव्यसहस्रनामजपे
विनियोगः
करन्यासः
श्री रामचन्द्रयेत्यांगुष्ठाभ्यां नमः
सीतापतये इति तर्जनीभ्यां नमः
रघुनाथयेति मध्यमाभ्यां नमः
भरतग्रजयेत्यनामिकाभ्यां नमः
दशरथात्मजयेति कनिष्ठिकाभ्यां नमः
हनुमतप्रभवे इति करतलकरपृष्ठाभ्यां नमः
एवम् हृदयादिन्यासः
ध्यानम्
विज्ञानहेतु विमलायतक्षं प्राज्ञनरूपं स्वसुखैकहेतुम्
श्रीरामचन्द्रं हरिमादिदेवं परात्परं राममहं भजमी
तत्त्वस्वरूपं पुरुषं पुराणं स्वतेजसा पूर्णविश्वमेकं
राजाधिराजं रविमण्डलस्थं विश्वेश्वरं राममहं भजमी
स्तोत्रम्
राजीवलोचनः श्रीमान श्रीमो रघुपुंगवः
रामभद्रः सदाचारो राजेन्द्रो जानकीपतिः
अग्रगन्य्यो वरेण्यश्च वरदः परमेश्वरः
जनार्दनो जितामित्रः परार्थैकप्रयोजनः
विश्वामित्रप्रियो दन्तः शत्रुजीच्छत्रुतापनः
सर्वज्ञः सर्वदेवादिः शरण्यो वालिमर्दनः
ज्ञानाभव्यो परिच्छेद्यो वाग्मी सत्यव्रतः शुचिः
ग्न्यानगम्यो दृधप्रज्ञयः खरध्वंसि प्रतापावान्
द्युतिमानात्मवान् वीरो जितक्रोधोरीमर्दनः
विश्वरूपो विशालाक्षः प्रभुः परिवृधो दृढः
ईशाह खड्गधारः श्रीमान कौसलेयोनसुयकः
विपुलन्सो महोरस्कः परमेष्ठी परायणः
सत्यव्रतः सत्यसन्धो गुरुः परमधर्मिकाः
लोकज्ञ्यो लोकवन्द्याश्च लोकात्मा लोककृतपरः
अनादिर्भगवन सेव्यो जितामायो रघुडवाहः
रामो दयाकरो दक्षः सर्वज्ञः सर्वपवनः
ब्राह्मण्यो नीतिमान गोप्त सर्वदेवमायो हरिः
सुन्दरः पीतवासश्च सूत्रकारः पुरातनः
सौम्यो महर्षिः कोडण्डी सर्वज्ञः सर्वकोविदः
कविः सुग्रीववरदः सर्वपुण्याधिकप्रदः
भव्यो जितरीशद्वर्गो महोदरोगनाशनः
सुकीर्तिरादिपुरुषः कान्तः पुण्यकृतगमः
अकल्माशश्चतुर्बाहुः सर्ववासो दुरसादः
स्मिताभाषि निवृत्तिात्म स्मृतिमान वीर्यवान प्रभुः
धीरो दान्तो घनश्यामः सर्वयुधाविशारदः
अध्यात्मयोगनिलयः सुमना लक्ष्मणग्रजः
सर्वतीर्थमयः शूरः सर्वयज्ञफलप्रदः
यज्ञस्वरूपी यज्ञेशो जरमरणावर्जितः
वर्णाश्रमकारो वर्णी शत्रुजित पुरुषोत्तमः
विभीषणप्रतिष्ठत परमात्मा परात्परः
प्रमाणभूतो दुर्ज्ञेयः पूर्णः परपुरञ्जयः
अनन्तदृष्टिरानन्दो धनुर्वेदो धनुर्धरः
गुणाक्रो गुणश्रेष्ठः सच्चिदानन्दविग्रहः
अभिवन्द्यो महाकाय विश्वकर्मा विशारदः
विनीताात्म वीतरगस्तपसवीशो जनेश्वरः
कल्याणप्रकृतिः कल्पः सर्वेशः सर्वकामदः
अक्षयः पुरुषः साक्षी केशवः पुरुषोत्तमः
लोकाध्याक्षो महामयो विभीषणवरप्रदः
आनन्दविग्रहो ज्योतिर्हानुमत्प्रभुरव्यायः
भ्राजिष्णुः सहनो भोक्त सत्यवादी बहुश्रुतः
सुखदः करणं कर्ता भवबन्धविमोचनः
देवचूडामनिर्नेता ब्राह्मण्यो ब्रह्मवर्धनः
संसरोत्तराको रामः सर्वदुखविमोक्षकृत्
विद्वत्तमो विश्वकर्तो विश्वहर्ता च विश्वकृत्
नित्यो नियमाकल्याणः सीताशोकविनाशकृतः
काकुत्स्थः पुण्डरीकाक्षो विश्वामित्रभयपहः
मरीचमथनो रामो विराधवधपण्डितः
दुःस्वप्ननाशनो रामयः किरिति त्रिदशधिपः
महाधनुर्महाकाय भीमो भीमपरक्रमः
तत्त्वस्वरूपि तत्वज्ञानस्थितत्ववादि सुविक्रमः
भूतात्मा भूतकृत्स्वामि कालग्न्यानि महापतुः
अनिरविन्नो गुणाग्रही निष्कलङ्कः कलङ्कहा
स्वाभावभद्रः शत्रुघ्नः केशवः स्थानुरीश्वरः
भूतादिः शम्भुरादित्यः स्थाविष्ठः शश्वतो ध्रुवः
कवाची कुण्डली चकरी खड्गी भक्तजनप्रियः
अमृत्युर्जन्मरहितः सर्वजितसर्वगोचरः
अनुत्तमोप्रमेयात्मा सर्वदीर्गुणसागरः
समः समत्मा सामगो जातमुकुटमण्डितः
अजेयः सर्वभूतात्मा विश्वक्षेनो महातापाः
लोकाध्याक्षो महाबहुरामृतो वेदवित्तमः
सहिष्णुः सद्गतिः शास्ता विश्वयोनिर्महाद्युतिः
अतिन्द्र उर्जितः प्राणशुरुपेन्द्रो वामनो बाली
धनुर्वेदो विधाता च ब्रह्म विष्णुश्च शंकरः
हंसो मरिचिर्गोविन्दो रत्नगर्भो महामतिः
व्यासो वाचस्पतिः सर्वदर्पितसुरमर्दनः
जानकीवल्लभः पूज्यः प्रकतः प्रीतिवर्धनः
सम्भवोतिन्द्रियो वेद्योनिर्देशो जाम्बवत्प्रभुः
मदनो मथनो व्यापि विश्वरूपो निरञ्जनः
नारायणोग्रणीः साधुर्जटायुप्रीतिवर्धनः
नैकरूपो जगन्नाथः सुरकार्यहितः स्वभूः
जितक्रोधो जितरतीः प्लवागधिपराज्यदाः
वसुदः सुभुजो नैकामयो भव्यप्रमोदनः
चन्दनशुः सिद्धिदाः कल्पः शरणगतवत्सलः
अगदो रोगहर्ता च मन्त्रज्ञ्यो मन्त्रभवनः
सौमित्रिवत्सलो धुर्यो व्यक्तव्यक्तस्वरूपधृक्
वसिष्ठो ग्रामणीः श्रीमानानुकूलाः प्रियमवादः
अतुलः सत्विको धीरः शारासनविशारदः
ज्येष्ठः सर्वगुणोपेतः शक्तिमन्स्तटकान्तकः
वैकुण्ठः प्राणिनं प्राणः कमथः कमलपतिः
गोवर्धनधारो मत्स्यरूपः करुण्यसागरः
कुम्भकर्णप्रभेत च गोपीगोपालसंवृतः
मायावी व्यापाको व्यापि रैनुकेयबलपहः
पिनाकामथनो वन्द्यः समर्थो गरुदध्वजः
लोकत्रयश्रयो लोकचरितो भरतग्रजः
श्रीधरः सदगतिरलोकसाक्षि नारायणो बुधः
मनोवेगी मनोरूपी पूर्णः पुरुषपुंगवः
यदुश्रेष्ठो यदुपतिर्भूतवसः सुविक्रमः
तेजोधरो धराधाराश्चतुर्मूर्तिमहनिधिः
चनुरमर्दनो दिव्यः शान्तो भरतवन्दितः
शब्दतिगो गभीरात्मा कोमलंगः प्रजागरा
लोकगर्भः शेषशायी क्षीरब्धिनिलायोमलः
आत्मयोनिरादिनात्मा सहस्त्राक्षः सहस्त्रपत्
अमृतांशुर्महागर्भो निवृत्तिविषयस्प्रीहः
त्रिकालग्न्यो मुनिः साक्षी विहायसगतिः कृति
पर्जन्यः कुमुदो भूतवासः कमललोचनः
श्रीवत्सवक्षः श्रीवासो वीरहा लक्ष्मणग्रजः
लोकाभिरमो लोकरीमर्दनः सेवकप्रियः
सनातनतमो मेघश्यामलो रक्षासंतकृत्
दिव्यायुधाधरः श्रीमानप्रमेयो जितेन्द्रियः
भूदेववन्द्यो जनकप्रियाकृतप्रपितामहः
उत्तमः सात्विकः सत्यः सत्यसन्धस्त्रीविक्रमः
सुव्रतः सुलभः सुख्मः सुघोषः सुखदः सुधीः
दामोदरोच्युतः शारङ्गि वामनो मधुराधिपः
देवकीनन्दनः शौरीः शूरः कैताभमर्दनः
सप्ततालप्रभेत च मित्रवंशप्रवर्धनः
कालस्वरूपी कालात्माकालः कल्याणदः कविः
संवत्सर ऋतुः पक्षो ह्ययनं दिवसो युगः
स्तव्यो विविक्तो निर्लेपः सर्वव्यापि निराकुलः
अनादिनिधनः सर्वलोकपूज्यो निरमयः
रसो रसज्ञः सरागन्यः लोकसरो रसात्मकः
सर्वदुखतिगो विद्यारशिः परमगोचरः
शेषो विशेषो विगतकल्माशो रघुनायकः
वर्णश्रेष्ठो वर्णवाह्यो वर्ण्यो वर्ण्यगुणोज्ज्वलाः
कर्मसाक्ष्यामरश्रेष्ठो देवदेवः सुखप्रदः
देवाधिदेवो देवरशीर्देवसुरानमस्कृतः
सर्वदेवमयश्चक्रि शरणापाणी रघुत्तमः
मनो बुद्धिरहङ्कारः प्रकृतिः पुरुषोव्ययः
अहल्यापवनः स्वामी पितृभक्तो वरप्रदः
न्यायो न्यायी नयी श्रीमन्नायो नागधारो ध्रुवः
लक्ष्मीविश्वम्भरभारत देवेन्द्रो बलिमर्दनः
वनरीमर्दनो यज्वानुत्तमो मुनिसेवितः
देवग्राणिः शिवध्यानतात्परः परः परः
समगेयः प्रियोक्रोरः पुण्यकीर्तिः सुलोचनः
पुण्यः पुण्याधिकः पूर्वः पूर्णः पुरयति रविः
जतिलः कलमशध्वन्तप्रभञ्जनविभवसुः
अव्यक्तलक्षणो व्याक्तो दशस्यद्विपक्षेसारी
कलानिधिः कलानाथो कमलानन्दवर्धनः
जय जितरिः सर्वादिः शमनो भवभञ्जनः
अलङ्करीष्णुरचलो रोचिष्णुरविक्रमोत्तमः
आशुः शब्दपतिः शब्द गोचारो रंजनो रघुः
निहशब्दः प्रणवो माली स्तूलः सुखो विलाक्षणः
आत्मयोनिरयोनिश्च सप्तजिह्वः सहस्त्रपाटः
सनातनतमः स्ट्रैग्वी पेशालो जविनं वरः
शक्तिमञ्जशंखभृन्नाथः गदापद्मराथङ्गभृतः
निरिहो निर्विकल्पश्च चिद्रूपो वीतसध्वसः
शताननः सहस्त्राक्षः शतमूर्तिरधानप्रभः
ऋत्पुण्डरीकाशायनः कथिनो द्रव एव च
उग्रो ग्रहपतिः श्रीमन समर्थनार्थनाशनः
अधर्मशत्रु रक्षोघ्नः पुरुषोतः पुरुषूतः
ब्रह्मगर्भो बृहद्गर्भो धर्मधेनुर्धनगमः
हिरण्यगर्भो ज्योतिषमान सुलालतः सुविक्रमः
शिवपूजरतः श्रीमान् भवानीप्रियाकृद्वशी
नरो नारायणः श्यामः कपर्दी नीललोहितः
रुद्रः पशुपतिः स्थानुरविश्वामित्रो द्विजेश्वरः
मातामहो मातरीश्व विरिञ्चो विष्टाश्रवः
अक्षोभ्यः सर्वभूतानं चन्दः सत्यपराक्रमः
वालखिल्यो महाकल्पः कल्पवृक्षः कलाधारः
निदाघस्तपनोमोघः श्लक्ष्णः परबलापहृतः
कबन्धमथानो दिव्यः कम्बुग्रीवशिवप्रियः
शंखोनिलाः सुनिषपन्नाः सुलभः शिशिरात्मकः
असमसृष्टोतिथिः शूरः प्रमथि पापनशकृत्
वसुश्रवः काव्यवाहः प्रतापतो विश्वभोजनः
रामो नीलोत्पलश्यामो ज्ञानस्कन्धो महाद्युतिः
पवित्रपदः पापरिरमणिपूरो नभोगतिः
उत्तरानो दुष्कृतिः दुर्धरशो दुःसहोभयः
अमृतेशोमृतावपूरधर्मी धर्मः कृपाकरः
भर्गो विवस्वनादित्य योगाचार्यो दिवस्पतिः
उदारकीर्तिरूदयोगि वाङ्मयः सदासंमयः
नक्षत्रमाली नकेशः स्वाधिष्ठानः षडाश्रयः
चतुर्वर्गफलो वर्णी शक्तित्रयफलं निधिः
निधनगर्भो निर्व्याजो गिरिशो व्यालमर्दनः
श्रीवल्लभः शिवरम्भः शान्तिर्भद्रः समञ्जसः
भूषयो भूतिकृद्भूतर्भूषणो भूतवाहनः
अकयो भक्तकायस्थः कालज्ञानि महावतुः
परार्थवृत्तिराचलो विविक्तः श्रुतिसगरः
स्वभावभद्रो मध्यस्थः संसारभयानशनः
वेद्यो वैद्यो वियद्गोप्त सर्वमारामुनीश्वरः
सुरेन्द्र करणं कर्म कर्मकृतकर्म्यधोक्षजः
ध्यायो धुर्यो धाराधीषः संकल्पः शर्वरीपतिः
परमार्थगुरुर्वृद्धः शुचिराश्रितवत्सलः
विष्णुर्जिष्णुरविभुर्वन्द्यो यज्ञेशो याज्ञपालकः
प्रभविष्णुर्गर्षिष्णुश्च लोकात्मा लोकभवनः
केशवः केशिहा काव्यः कविः करणकारणम्
कालकर्ते कालशेषो वासुदेवः पुरुषूतः
आदिकर्त वरहश्च माधवो मधुसूदनः
नारायणो नरो हंसो विश्वक्षेनो जनार्दनः
विश्वकर्त महायज्ञ्यो ज्योतिश्मान पुरुषोत्तमः
वैकुण्ठः पुण्डरीकाक्षः कृष्णः सूर्यः सुरर्चितः
नरसिंहो महाभिमो वक्रदंष्ट्रो नखायुधः
आदिदेव जगतकर्त योगीशो गरुदध्वजः
गोविन्दो गोपतिर्गोप्त भूपतिर्भुवनेश्वरः
पद्मनाभो हृषिकेशो धाता दामोदरः प्रभुः
त्रिविक्रमस्त्रीलोकेशो ब्रह्मेशः प्रीतिवर्धनः
वामनो दुष्टदमानो गोविन्दो गोपवल्लभः
भक्तप्रियोच्युतः सत्यः सत्यकीर्तीर्धृतिः स्मृतिः
करुण्यं करुनो व्यासः पापहा शान्तिवर्धनः
संन्यासी शास्त्रतत्त्वज्ञ्यो मन्दराद्रिणीकेतनः
बदरिणीलयः शान्तस्तपस्वी वैद्युत्प्रभाः
भूतवासो गुहवासः श्रीनिवासः श्रीयः पतिः
तपोवासो मुदवासः सत्यवासः सनातनः
पुरुषः पुष्करः पुण्यः पुष्कराक्षो महेश्वरः
पूर्णमूर्तिः पुराण्यः पुण्यदाः प्रीतिवर्धनः
शंखी चकरी गाडी शरणी लंगली मुसाली हाली
किरिति कुण्डली हरि मेखाली कवाची ध्वजी
योद्धा जेता महावीर्यः शत्रुजिच्छ्छत्रुतापनः
शास्ता शास्त्रकरः शास्त्रं शंकरः शङ्करस्तुतः
सारथिः सात्विकः स्वामी समवेदप्रियः सः
पवनः संहतः शक्तिः सम्पूर्णाङ्गः सम्रिद्धिमान्
स्वर्गदः कामदः श्रीदः कीर्तिदोकीर्तिनाशनः
मोक्षदः पुण्डरीकाक्षः क्षीरब्धिकृतकेतनः
सर्वात्मा सर्वलोकेशः प्रेरकः पापणाशनः
सर्वव्यापि जगन्नाथः सर्वलोकमहेश्वरः
सर्गस्थित्यन्तकृद्देवः सर्वलोकसुखवाहः
अक्षय्यः शश्वतोनन्तः क्षयवृद्धिविवर्जितः
निर्लेपो निर्गुणः सुखमो निर्विकारो निरञ्जनः
सर्वोपाधिविनिर्मुक्तः सत्यमात्रव्यावस्थितः
अधिकारी विभुर्नित्यः परमात्मा सनातनः
अचलो निर्मलो व्यापि नित्यातृप्तो निरश्रयः
श्यामो युवा लोहितक्षो दीप्तास्यो मितभाषनः
आजनुबहुः सुमुखः सिंहस्कन्धो महाभुजः
सत्यवान गुणसम्पन्नः स्वयन्तेजः सुदिप्तिमान्
कालात्मा भगवान कालः कालचक्रप्रवर्तकः
नारायणः परंज्योतिः परमात्मा सनातनः
विश्वश्रीद् विश्वगोप्ता च विश्वभोक्तः च शश्वतः
विश्वेश्वरो विश्वमूर्तिर्विश्वात्मा विश्वभावनः
सर्वभूतसुह्रिच्छन्तः सर्वभूतानुकम्पनः
सर्वेश्वरेश्वरः सर्वः श्रीमनाश्रितवत्सलः
सर्वगः सर्वभूतेषः सर्वभूतशयस्थितः
अभ्यन्तरस्थस्तमसश्चेत्त नारायणः परः
अनादिनिधनः श्रष्टा प्रजापतिपतिर्हरिः
नरसिंहो हृषीकेशः सर्वात्मा सर्वदृग्वाशी
जगतस्तस्तुषश्चैव प्रभुर्नेत सनातनः
कर्ता धाता विधाता च सर्वेशं प्रभुरीश्वरः
सहस्त्रमूर्तिर्विश्वात्मा विष्णुर्विष्वद्रिगव्याः
पुराणपुरुषः श्राष्टसहस्राक्षः सहस्त्रपाटः
तत्त्वं नारायणो विष्णुर्वासुदेवः सनातनः
परमात्मा परं ब्रह्म सच्चिदानन्दविग्रहः
अच्युतः पुरुषः कृष्णः शश्वतः शिव ईश्वरः
नित्यः सर्वगतः स्थानूरुग्रहः साक्षी प्रजापतिः
हिरण्यगर्भः सविता लोककृत्लोकभृद्विभूः
रामः श्रीमान महाविष्णुर्जिष्णुर्देवाहितावाहः
तत्वात्मा तारकं ब्रह्म शश्वतः सर्वसिद्धिदाः
अकारवाच्यो भगवान श्रीरभु लीलापतिः पुमान
सर्वलोकेश्वरः श्रीमान सर्वज्ञः सर्वतोमुखः
स्वामी सुशीलः सुलभः सर्वज्ञः सर्वशक्तिमानः
नित्यः सम्पूर्णकामश्च नैसरगीकाशुह्रित्सुखि
कृपापियुषजलाधिः शरण्यः सर्वदेहिनाम्
श्रीमाननारायणः स्वामी जगतम् पतिरीश्वरः
श्रीशः शरण्यो भूतनाम संश्रिताभिष्टदयकः
अनन्तः श्रीपति रामो गुणभृन्निर्गुनो महान
इति श्री रामसहस्त्रनाम स्तोत्रं सम्पूर्णम्
Credits:
- Title: Sri Ram Sahasranamam
- Singer: Rajalakshmee Sanjay
- Music Director: Rajalakshmee Sanjay
- Recorded by Anand Vishwas Ganoo at Harmony Studios
- Mixed & Mastered by Vivek Kambli at Harmony Studios
- Language: Sanskrit
- Edit & Gfx: Mind Pro
- Music Label: Music Nova
Full Audio Song Available On
